Gleboznawstwo to nauka m. in. o procesach chemicznych, fizycznych i biologicznych zachodzących w glebie. Szczegółowa ich analiza umożliwia odpowiednią klasyfikację, wykorzystanie oraz zarządzanie glebami.
Właściwości gleby w dużym stopniu zależą od jej tekstury, która powiązana jest ze względnymi proporcjami trzech frakcji. Frakcją o najmniejszych cząstkach jest frakcja ilasta (< 2μm). Cząsteczki w zakresie wielkości 2 μm do 50 μm tworzą frakcję pyłu, a największymi cząstkami w glebach są cząstki piasku.
Z uwagi na szeroki zakres pomiarowy doskonałą techniką pozwalającą określić rozkład wielkości cząstek w glebie (skład granulometryczny gleby, uziarnienie) jest dyfrakcja laserowa. Technika ta wykorzystuje zasadę, że duże cząstki rozpraszają światło pod niewielkimi kątami, a małe – pod dużymi. Analizator Mastersizer 3000 mierzy energię światła rozproszonego pod różnymi kątami, a następnie korzystając z modelu rozpraszania i właściwości optycznych materiału określa rozkład wielkości cząstek. Analizatory firmy Malvern Panalytical są pierwszym wyborem Stacji Chemiczno-Rolniczych w Polsce.
Do szczegółowej analizy gleb niezbędne jest również określenie zawartości znajdujących się w niej minerałów. Idealnym rozwiązaniem jest zastosowanie techniki Morfologicznie Ukierunkowanej Spektroskopii Ramana (MDRS), która łączy automatyczne obrazowanie z identyfikacją chemiczną cząstek.
Niebagatelny wpływ na właściwości gleby ma również zawartość pożądanych i niepożądanych związków i pierwiastków. Za pomocą optycznej spektrometrii emisyjnej, spektrofotometrii UV-Vis oraz absorpcyjnej spektrometrii atomowej możemy określić zarówno ich skład ilościowy, jak i jakościowy. Wyniki pomiarów są szczególnie istotne w takich branżach jak np. rolnictwo (wpływ na jakość i wielkość otrzymanych plonów) i środowisko (pomiar szkodliwych zanieczyszczeń).
Gleba bogata jest również w materię organiczną, która stanowi główne źródło energii dla mikroorganizmów i w znaczącym stopniu wpływa na wzrost roślin. Bezpośrednim skutkiem braku węgla organicznego w glebie jest spadek biomasy drobnoustrojów, co w efekcie może zakłócić równowagę w środowisku glebowym (choroby roślin, wzrost szkodników, gromadzenie się toksyn). Za pomocą analizatora TOC jesteśmy w stanie określić zawartość całkowitego węgla organicznego (TOC) w zawiesinie glebowej.
